Kursy FIC

Jednostki delegujące swoich przedstawicieli do udziału w kursie:

• KW PSP w Poznaniu (1)
• KWP w Poznaniu (1)
• KM PSP w Poznaniu (2)
• KMP w Poznaniu (2)
• KM PSP w Pile (1)
• KMP w Pile (1)
• KM PSP w Lesznie (1)
• KMP w Lesznie (1)
• KM PSP w Kaliszu (1)
• KMP w Kaliszu (1)
• KM PSP w Koninie (1)
• KMP w Koninie (1)
• Szkoła Policji w Pile (1)
• Szkoła Aspirantów PSP w Poznaniu (2)
• towarzystwo ubezpieczeniowe PZU S.A. (6).

Polski kurs z zakresu wstępnego ustalania przyczyn powstawania pożarów nie był dziełem przypadku. W rzeczywistości wiele czynników miało bezpośredni wpływ na organizację tego przedsięwzięcia. Czynniki te można pogrupować następująco:

• 1 grupa czynników – niepokojące informacje wynikające z analiz statystycznych – Na podstawie danych KG PSP publikowanych w corocznych biuletynach statystycznych można zauważyć, że od kilkunastu lat jedną z głównych, wstępnie określanych przyczyn powstawania pożarów są podpalenia. W tej grupie również statystyki policyjne i sądownicze odnotowują niezadowalający odsetek ujawnia sprawców przestępstw oraz karalności sprawców przestępstw z użyciem ognia.
  
  
• 2 grupa czynników – brak organizacji dochodzeń w sprawach o pożary w Polsce – Jak do tej pory w Polsce nie utworzono żadnych formalnych struktur odpowiedzialnych za metodyczne ustalanie przyczyn powstawania pożarów. Ustawowo za ustalenie przyczyny pożaru oraz jego sprawcy odpowiada Policja. Jednak funkcjonariusze Policji nie są przygotowywani do prowadzenia oględzin pogorzeliska, analizy śladów pożarowych, ujawniania i zabezpieczania śladów na pogorzelisku etc. W tym zakresie Policja korzysta z pomocy biegłych z list Sądów Okręgowych, od których oczekuje przede wszystkim ustalenia przyczyny pożaru oraz wskazania dowodów, które należy zabezpieczyć w związku z pożarem. Biegli w większości przypadków wywodzą się z Państwowej Straży Pożarnej, choć nie brakuje biegłych z tej dziedziny wywodzących się z innych środowisk zawodowych (np. policjanci, elektrycy, prawnicy itd.). O tym, czy dana osoba posiada kwalifikacje do pełnienia czynności biegłego decyduje prezes Sądu Okręgowego. Biegli wywodzący się ze straży pożarnej podczas nauki w szkołach i ośrodkach szkolenia PSP nie są przygotowywani do metodycznego przeprowadzania oględzin pogorzeliska i ustalania przyczyn powstawania pożarów.
  
  
• 3 grupa czynników – nowe kierunki w zakresie organizacji dochodzeń popożarowych w Europie – W Europie od kilku lat widać wyraźny postęp w zakresie dążenia państw UE do usprawnienia dochodzeń prowadzonych w sprawach o pożary. Od wielu lat w sposób zorganizowany i metodyczny dochodzenia popożarowe prowadzone są w Wielkiej Brytanii. Od 1996 roku nowe wytyczne w zakresie organizacji dochodzeń popożarowych wprowadzono przy okazji nowelizacji ustaw policyjnych i strażackich w Szwecji. Od 2001 roku nowe standardy wprowadzane są we Włoszech. Po tragicznym pożarze hotelu Paris Opera w centrum Paryża w kwietniu 2005 roku również Francja w wybranych kantonach wprowadza nowe regulacje w zakresie organizacji i przeprowadzania dochodzeń w sprawach o pożary. Projekty finansowane z funduszy unijnych z powodzeniem zrealizowano w Wielkiej Brytanii i Szwecji.

Powyższe czynniki, a więc informacje statystyczne, brak metodycznego podejścia do dochodzeń w sprawach o pożary oraz nowe kierunki w tym zakresie wspierane przez Komisje Europejskie odpowiedzialne za sprawy bezpieczeństwa, miały bezpośredni wpływ na:

• organizację międzynarodowych konferencji „Research into the Causes of Fire” w Poznaniu (2003, 2005, 2007)
• organizację pierwszego kursu z zakresu wstępnego ustalania przyczyn powstawania pożarów (2007)
• organizację warsztatów tematycznych z zakresu ustalania przyczyn powstawania pożarów (2008)
• przygotowanie projektu unijnego pt. "Formation of the fire investigation training centre" w ramach ogólnego programu European Commission Directorate-General Justice, Freedom, Security pt "Prevention of and fight against crime"

List intencyjny

Dzięki zrozumieniu dla rangi problemu i osobistemu zaangażowaniu ze strony komendantów Policji i Państwowej Straży Pożarnej województwa wielkopolskiego pp. nadisnp. Henryka Tusińskiego oraz mł. bryg. Marka Kubiaka, z inicjatywy Szkoły Aspirantów PSP w Poznaniu 19 marca 2007 roku został podpisany list intencyjny w sprawie podniesienia standardów w zakresie dochodzeń pożarowych prowadzonych na terenie województwa wielkopolskiego. Kolejnymi sygnatariuszami listu byli: komendant SA PSP w Poznaniu mł. bryg. dr inż. Grzegorz Stankiewicz, dyrektor oddziału wielkopolskiego PZU S.A. p. Wacław Lewandowski oraz prezes oddziału wielkopolskiego Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Pożarnictwa p. Zenon Praczyk .

W liście intencyjnym określono ramy współpracy sygnatariuszy, jednak najważniejszym jego osiągnięciem było uruchomienie działań w poszczególnych instytucjach, dzięki którym możliwe było zorganizowanie przy współudziale specjalistów z Arson Task Force hrabstwa Northumberland (Wielka Brytania) pierwszego kursu, który odbył się w dniach 3-7 września 2007 r. Kolejnym istotnym osiągnięciem podpisanego listu intencyjnego było zawiązanie współpracy pomiędzy głównymi podmiotami uczestniczącymi w łańcuchu ustalaniu przyczyn powstawania pożarów i podjęcie prac w zakresie wdrożenia mechanizmów usprawniających prowadzone w Wielkopolsce dochodzenia popożarowe oraz utworzenia centrum szkoleń specjalistycznych z tego zakresu przy Szkole Aspirantów PSP w Poznaniu.

Fot.1. Sygnatariusze listu intencyjnego.

• rozpoczynają współpracę poprzez zawiązanie partnerstwa w celu udoskonalenia systemu prowadzenia dochodzeń w sprawach o pożary w Wielkopolsce
• będą organizować wspólne przedsięwzięcia szkoleniowe (warsztaty, konferencje), wydawnicze (publikacja wydawnictw, ulotek) i popularyzatorskie w celu optymalizacji czynności dochodzeniowych w sprawach o pożary i doskonalenia metod ustalania przyczyn powstawania pożarów
• punktem docelowym współpracy między instytucjami może być, ale nie musi, powołanie wspólnej jednostki do walki z podpaleniami na terenie Wielkopolski.
• w celu realizacji celów zawartych w liście intencyjnym strony przedsięwezmą wszelkie prawne i faktyczne działania, niezbędne do wykonania wymienionych w nim porozumień oraz powołają stałych koordynatorów do bieżącej realizacji niniejszego porozumienia
• list intencyjny stanowi wyraz woli stron podjęcia ze sobą współpracy i nie tworzy żadnych zobowiązań do zawiązania partnerstwa, ale może stanowić wsparcie w procesie ubiegania się o dofinansowanie ze środków unijnych lub lokalnych założonych przedsięwzięć.

List nie zobowiązywał żadnej ze stron do niczego, jednak stanowił przełom w realizacji pionierskiego przedsięwzięcia, jakim był pierwszy w Polsce kurs z zakresu wstępnego ustalania przyczyn powstawania pożarów. Każdy z podmiotów uczestniczących w projekcie uruchomił bowiem wewnętrzne działania, które umożliwiły między innymi wytypowanie grupy policjantów, strażaków i likwidatorów szkód z PZU S.A. do udziału we wspólnym szkoleniu.

Fot.2. KWP w Poznaniu - list intencyjny podpisał Wielkopolski Komendant Policji nadinsp. Henryk Tusiński.	Fot.3. PZU S.A.- list podpisał Dyrektor Oddziału w Poznaniu p. Wacław Lewandowski.
Fot.4. KW PSP w Poznaniu - w imieniu Wielkopolskiego Komendanta PSP bryg. Marka Kubiaka list podpisał jego z-ca bryg. Mirosław Gugała.	Fot.5. SITP – list podpisał Prezes Oddziału Wielkopolskiego SITP p. Zenon Praczyk.
Fot.6. SA PSP w Poznaniu – list podpisał Komendant Szkoły mł. bryg. Grzegorz Stankiewicz.

Fot.8. Wstępne szkolenie w Ośrodku Szkolenia Policji w Kiekrzu.	Fot.9. Wstępne szkolenie w Ośrodku Szkolenia Policji w Kiekrzu.
Fot.10. Wstępne szkolenie w Ośrodku Szkolenia Policji w Kiekrzu.	Fot.11. Wstępne szkolenie w Ośrodku Szkolenia Policji w Kiekrzu.

Kurs FIC 01/2007 - SA PSP w Poznaniu

Podczas zajęć teoretycznych poruszono następujące zagadnienia:

• organizacja dochodzeń pożarowych w Wielkiej Brytanii
• rola partnerskiego podejścia w ustalaniu przyczyn pożarów
• fizykochemia spalania – podstawy rozwoju pożaru
• organizacja pracy na pogorzelisku
• potencjalne źródła pożaru
• analiza śladów rozwoju pożaru
• badanie pogorzeliska
• analiza materiału poglądowego z pogorzeliska
• sporządzenie dokumentacji z oględzin miejsca pożaru
• opracowanie wstępnej notatki nt. przyczyny pożaru.

Fot.12. Wykłady na kursie w SA PSP w Poznaniu.	Fot.13. Zajęcia z fizykochemii spalania.
Fot.14. Analiza materiału poglądowego z miejsca pożaru.

Podczas zajęć praktycznych grupy w specjalnie przygotowanych pojazdach osobowych oraz kontenerach imitujących pomieszczenia wewnętrzne przeprowadzały oględziny oraz ustalały okoliczności powstania i rozwoju pożaru. Następnie zadaniem każdej z grup było opracowanie materiału poglądowego, przygotowanie protokółu oględzin oraz notatki pooględzinowej ze wstępnymi ustaleniami dotyczącymi przyczyny pożaru. Do każdej grupy przedzielono technika kryminalistyki z Komendy Miejskiej Policji w Poznaniu, który na zlecenie kierownika grupy wykonał stosowaną dokumentację poglądową, zabezpieczał i opisywał wskazane ślady i dowody rzeczowe. Zadaniem grupy było również określenie zakresu badań zabezpieczonych dowodów rzeczowych z wykorzystaniem możliwości laboratoriów kryminalistycznych KWP.

Fot.15. Odprawa przed ćwiczeniami praktycznymi.	Fot.16. Pożar w pomieszczeniu - omówienie zadania dla grupy.
Fot.17. Grupowe oględziny spalonego pojazdu.	Fot.18. Dowody ujawnione w spalonym pojeździe (Ian Foggett).

Ostatniego dnia grupy na forum ogólnym prezentowały wyniki prowadzonych dochodzeń.

Na koniec organizatorzy kursu zaprezentowali filmy nakręcone podczas inicjowania i rozwoju pożarów w pojazdach i kontenerach, w których grupy prowadziły swoje własne dochodzenia. Dzięki nim uczestnicy mieli okazję zapoznać się z rzeczywistą przyczyną pożaru, jego rozwojem, przebiegiem akcji ratowniczo-gaśniczej i jej wpływem na stan pogorzeliska. Po prezentacji filmów analizowano rozbieżności, które w głównej mierze spowodowane były stanem obiektu po pożarze oraz działaniem ratowniczo-gaśniczym. W niektórych przypadkach brak skrupulatności podczas oględzin przyczynił się do pominięcia szeregu ważnych dowodów, które mogły ułatwić dotarcie do sprawców pożarów. Należy jednak zauważyć, że wszystkim grupom udało się ustalić przyczyny pożarów, wśród których były podpalenia, zaprószenia, niesprawne instalacje elektryczne, niedbalstwo podczas prowadzonych napraw, wady w układach elektrycznych i zasilania paliwowego pojazdów mechanicznych

.

Fot.19. Pożarowa rekonstrukcja miejsca zdarzenia.	Fot.20. Pożarowa rekonstrukcja miejsca zdarzenia.

Fot.21. Zakończenie kursu, wręczenie dyplomów.	Fot.22. Zakończenie kursu, wręczenie dyplomów.
Fot.23. Zakończenie kursu, wręczenie dyplomów.	Fot.24. Zakończenie kursu, wręczenie dyplomów.