ŻNIWA - BEZPIECZEŃSTWO W ROLNICTWIE

Pamiętajcie, że dokładne wytyczne dotyczące zabezpieczenia miejsc omłotu podaje Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. z 2010 r., Nr 109, poz. 719.), które mówi:
                                                              Rozdział 10
Zabezpieczenie przeciwpożarowe zbioru, transportu i składowania palnych płodów rolnych
§ 41. 1. Podczas zbioru, transportu i składowania płodów rolnych należy: 

1) stosować wskazania podane w instrukcjach obsługi przy eksploatacji maszyn rolniczych i innych z napędem;
2) stosować silniki elektryczne o odpowiednim do warunków pracy stopniu ochrony; minimalna odległość układu napędowego od stert, stogów i budynków o konstrukcji palnej powinna wynosić 5 m;
3) ustawiać silniki spalinowe na podłożu niepalnym, w odległości co najmniej 10 m od stert, stogów lub budynków o konstrukcji palnej;
4) zabezpieczać urządzenia wydechowe silników spalinowych przed wylotem iskier;
5) zapewnić możliwość ewakuacji ludzi i sprzętu;
6) przechowywać niezbędne materiały pędne, w ilości nieprzekraczającej dobowego zapotrzebowania, w zamkniętych nietłukących się naczyniach, w odległości co najmniej 10 m od punktu omłotowego i miejsc występowania palnych płodów rolnych;
7) wyposażyć miejsca omłotów, stertowania i kombajnowania w gaśnice oraz w razie potrzeby w sprzęt służący do wykonywania pasów ograniczających rozprzestrzenianie się pożaru.

2. Palenie tytoniu przy obsłudze sprzętu, maszyn i pojazdów podczas zbiorów palnych płodów rolnych oraz ich transportu jest zabronione.
3. Używanie otwartego ognia i palenie tytoniu w odległości mniejszej niż 10 m od miejsca omłotów i miejsc występowania palnych płodów rolnych jest zabronione.
§ 42. 1. Strefa pożarowa sterty, stogu lub brogu z palnymi produktami roślinnymi nie przekracza powierzchni 1 000 m² lub kubatury 5 000 m³. 
2. Przy ustawianiu stert, stogów i brogów należy zachować co najmniej następujące odległości: 

1) od budynków wykonanych z materiałów:
a) palnych - 30 m,
b) niepalnych i o pokryciu co najmniej trudno zapalnym - 20 m;
2) od dróg publicznych i torów kolejowych - 30 m;

3) od dróg wewnętrznych i od granicy działki - 10 m;
4) od urządzeń i przewodów linii elektrycznych wysokiego napięcia - 30 m;
5) od lasów i terenów zalesionych - 100 m;
6) między stertami, stogami i brogami stanowiącymi odrębne strefy pożarowe - 30 m.

3. Wokół stert, stogów i brogów należy wykonać i utrzymać powierzchnię o szerokości co najmniej 2 m w odległości 3 m od ich obrysu pozbawioną materiałów palnych.
4. Produkty roślinne należy składować w sposób uniemożliwiający ich samozapalenie. W przypadku konieczności składowania produktów niedosuszonych należy okresowo sprawdzać ich temperaturę.
§ 43. Wypalanie słomy i pozostałości roślinnych na polach jest zabronione.

Jednak, gdy zauważycie pożar, to w pierwszej kolejności powiadomcie o zdarzeniu straż pożarną (telefon 998 lub 112) podając możliwie jak najdokładniejszą lokalizację zdarzenia. Postarajcie się zachować spokój i odpowiadajcie na wszystkie pytania dyspozytora. Każda informacja jaką przekażecie telefonicznie przełoży się na szybsze i skuteczniejsze działania jednostek ratowniczych.

Przystępując do działań, pamiętajcie że w czasie pożaru toksyczny dym jest bardziej niebezpieczny dla ludzi, niż wysoka temperatura płomieni. O zauważonym pożarze powiadomcie ludzi obecnych w budynku oraz tych którzy mieszkają najbliżej. Starajcie się udzielić pomocy osobom będącym w bezpośrednim zagrożeniu. Jeśli pożar jest mały i wiecie jak posługiwać się gaśnicą, próbujcie go ugasić. Pamiętaj jednak, by niepotrzebnie nie narażać swojego życia i zdrowia.

Wiele kontrowersji budzi konieczność wyposażenia kombajnów i maszyn rolniczych w podręczny sprzęt gaśniczy. Z uwagi na rodzaj zagrożenia - mała gaśnica wystarczy jedynie dla formalności. Spełnione bowiem zostają przepisy prawa o ruchu drogowym. Na polu jednak zagrożenie pożarem z uwagi na bliskość maszyny i materiałów łatwopalnych jest bardzo wysokie. Dlatego kombajn powinien być wyposażony w co najmniej dwie gaśnice proszkowe
GP-6 zawierające po 6 kg środka gaśniczego służącego do gaszenia pożarów grupy A, B, C. Ponadto do gaszenia materiałów w miejscu omłotu np. słomy na polu czy plew należy mieć pod ręką gaśnicę wodno-pianową GWP-6 (lub większą GWP-9, GWP-12). Gaśnica płynowa, z uwagi na zawartość wody ma za zadanie zmniejszenie temperatury palącej się substancji oraz naniesienie piany, co ogranicza dostęp tlenu do palącej się substancji. Z kolei gaśnica proszkowa – nadaje się do stłumienia zarzewia pożaru. Lokalizacja gaśnic powinna umożliwiać jak najszybszy do nich dostęp, dlatego w kabinie kombajnu najlepiej mieć gaśnicę proszkową. Dobrze jest jednak taką samą zamocować przy komorze silnika. Z uwagi na to, że silnik stanowi źródło wysokiej temperatury oraz miejsce, gdzie znajdują się łatwopalne substancje - tam też łatwo o pojawienie się ognia. Gaśnica pianowa – z uwagi na zawartość wody – powinna znajdować się w okolicy wylotu słomy i plew. Z wyposażenia z pewnością wykluczyć należy gaśnice na dwutlenek węgla (CO₂ ) ze względu na ich niewielki zasięg działania oraz bardzo niską temperaturę środka gaśniczego, który dla rozgrzanych elementów maszyn i silników będzie zabójczy.

Nie ma szczegółowych wytycznych w zakresie wyposażenia w gaśnice kombajnów zbożowych. Gaśnica 2 kg wymagana jest przez przepisy o ruchu drogowym, a dodatkowa 6 kg proszkowa ABC to gaśnica wymagana dla pojazdów ciężarowych i wielkogabarytowych. Takie wymagania - czyli GP 2 + GP 6 stosowane są również jako minimum przez Towarzystwa Ubezpieczeniowe aby w ogóle rozpocząć rozmowę o ubezpieczeniu. Na kombajnie dodatkowo zaleciłbym umieszczenie łopaty i tłumicy, które w przypadku zapalenia się ścierniska są narzędziami wprost nieocenionymi.

Na koniec musimy wspomnieć o bezpieczeństwie dzieci i młodzieży podczas żniw. Notoryczny brak rąk do prac polowych często jest przyczyną udziału dzieci i niepełnoletniej młodzieży w pracach polowych. Niejednokrotnie podczas tych dni wypełnionych ciężką pracą zauważacie dzieci (!) prowadzące ciągnik, czy młodzież jadącą ciągnikiem - a stojącą na zaczepach do montowania maszyn i przyczep rolniczych. Nie bądźcie wobec takich obrazów obojętni! Należy reagować z całą stanowczością powiadamiając o tym fakcie ich opiekunów. Jeśli jednak nie spotkacie się ze zrozumieniem dorosłych, powiadomcie o zaistniałej sytuacji Policję. Ilość wypadków dzieci i młodzieży podczas prac polowych w okresie żniw nadal w naszym kraju jest zatrważająco duża.

PN